Retroпогляд

Галя БОНДАРАВА

ПАПЯЛІШЧА (Цыкл “Радаўніца”, аповед трэці)

Гляджу на “родное попелище” – сумна, горка, балюча: засталася адна з калісці вялікай сям’і.
Сюды, да бацькоў, я прыязджала, калі вучылася ва Ўніверсітэце – за дапамогаю. Сюды прывозіла сваіх дзяцей – да бабулі ў госці: ім было прыемна ў нашым саду, дзеці ласаваліся яблыкамі, вішнямі, ягадамі, лавілі рыбу ў “панскім пруду”…
Горка ад таго, што сельчане па-дурному аднесліся да памяці чалавека, які рабіў ім дабро ўсё жыццё, пакуль меў сілы.

Людзі і не маглі паступіць інакш -- разумна, па-людску: улада адносілася заўсёды да іх саміх не па-людску, нават неяк дурней. Што мог змяніць, пераіначыць адзін чалавек? Яна, улада, і цяпер адносіцца да людзей гэтак жа -- як да “рабочай скаціны”, што ўвачавідкі на кожным кроку: людзі жывуць, як на сметніку, як НА АГУЛЬНЫМ ПАПЯЛІШЧЫ… Чытаць далей...

Галя БОНДАРАВА

РАДАЎНІЦА (Цыкл “Радаўніца, аповед другі)

Два чувства дивно близки нам –
В них обретает сердце пищу --
Любовь к родному пепелищу,
Любовь к отеческим гробам.
А.С. Пушкин

У гаду ёсць некалькі памінальных дзён -- калі мы ўшаноўваем сваіх бацькоў і радню ў царкве, яны называюцца агульным словам “дзяды”. А сярод “дзядоў” -- “Дзяды” восеньскія, прызнаныя як агульны нацыянальны памінальны дзень.
Сярод усіх памінальных дзён асаблівае месца займае “Радаўніца”. Чытаць далей...

Андрэй КАРАЛЕНКА

Жодзіна, сустрэча з Саннікавым:
“ПОРА МЕНЯТЬ ЛЫСУЮ РЕЗИНУ…”

Роздум-прадмова: правакацый не было.(?)
Сустрэча праходзіла у клубе “Ровесник”: правакацый не было?..
Але мерза-гадасці пачаліся, як толькі я пераступіў парог клуба і пачаў здымаць верхнюю вопратку:
-- У нас холодно. Раздеваться не рекомендуем – замёрзнете… Чытаць далей...

“НЕ НАРУШАЙ ЗАКОН…”

“Не нарушай Закон...”
А.П. Короленко
“Правила безопасности”, 1961г.

“Самый хороший закон такой, который соблюдается…”
Я учился в Белорусском политехническом институте. Разумеется, общался со своими одноклассниками, которые учились в других вузах Минска. Студенты Университета расшифровывали аббревиатуру “БПИ” на уровне анекдота – “белорусский питомник идиотов”. Мы не обижались – вместе смеялись над собой, однако же чувствуя их какое-то деликатное превосходство.

Чытаць далей...

Андрэй КАРАЛЕНКА

Роздум Postfactum:
ЧАРГОВАЯ ПРАВАКАЦЫЯ СУПРАЦЬ НЯКЛЯЕВА?..

Патэлефанаваў сябра:
-- Ты памыліўся: сустрэча пачынаецца ў шаснаццаць роўна, а не ў шаснаццаць трыццаць.
-- Гэта -- правакацыя! Я сам чытаў: шаснаццаць трыццаць. Мне званіў сябра з Мінска: ён жодзінскі, едзе к шаснаццаці трыццаці.
-- Няхай едзе. Хуценька збірайся, я чакаю цябе каля “Дурнога Каменя”.
Сумка, фотаапарат, блакнот – такі збор. Не спазніліся.
Палац культуры аўтазавода: “Ба, знакомые всё лица!..”
-- Ты был на встрече с Романчуком? – Пытае знаёмы, прывітаўшыся.
-- Не ведаў пра сустрэчу з ім, -- адказваю. – Шкада: спецыяліст, чалавек цікавы, разумны і далікатны. А перш важна: не хамло-гарлапан -- Чалавек.
-- Ты потому не знал, что все листовки Романчука сорвали – чтобы никто не пришёл. Не пришли люди на встречу с Романчуком? Значит, он не нравится народу -- такой не нужен. Чытаць далей...

Галя БОНДАРАВА МОЙ РОДНЫ КУТ (Цыкл “Радаўніца”, аповед першы) Мой родны кут, як ты мне мілы! Забыць цябе не маю сілы… Якуб Колас

У гаду ёсць некалькі памінальных дзён -- калі мы ўшаноўваем сваіх бацькоў і радню ў царкве, яны называюцца агульным словам “дзяды”. А сярод “дзядоў” -- “Дзяды” восеньскія, прызнаныя як агульны нацыянальны памінальны дзень. З усіх памінальных дзён у “Радаўніцы” асаблівае месца. Памінанне на РАДАЎНІЦУ звычай найбольш распаўсюджаны ў Беларусі -- наша гістарычная адметнасць, ён прыпадае на дзевяты дзень пасля Вялікадня (Уваскрасення Хрыстова): у гэты дзень людзі наведваюць магілы памерлых – каб пасядзець-памаліцца каля апошняга прытулку родных, успомніць іх менавіта там, прыбраць магілы, пасадзіць-пасеяць кветкі. На Радаўніцу я паехала на бацькаўшчну, у Аршанскі раён. Чытаць далей...

Андрэй КАРАЛЕНКА

“ДВА ЦИРКА в ГОМЕЛЕ…”
О, Волга!.. колыбель моя!
Любил ли кто тебя, как я?..
Н. А. Некрасов

З дзяцінства ведаю пра існаванне горада Гомеля: пасля вайны малодшы сын Аляксандара Караленкі, дваюраднага брата майго бацькі, вярнуўся на месца ДАваеннай службы ў Гомель, дзе яго чакала дзяўчына Вера, ажаніўся і з жонкаю прыехаў да бацькоў. Па сельскаму звычаю яе звалі Вераю-Гамяльчанкаю.
Дзед Міхаль зваў Вераю-з-Гомлі.

Мой сябра Мікалай ажаніўся на дзяўчыне Лене з Гомеля.
В деревне Жодино Лена сумавала по своему прекрасному городу, потому спустя пять лет они переехали в Гомель к маме Лены. Пригласили меня в гости – приехать, когда получится. Получилось летом 1973 года.

“О, Волга!.. колыбель моя! Любил ли кто тебя, как я!..”
Вспомнил Некрасова потому, что, оказалось, гомельчане тоже поэты – любят Гомель и Сож-з-набережною: “О, Гомель!.. О, Сож!.. О, парк!..” И Гомель, и Сож, и парк – всё прекрасно!
Ходили-бродили -- пришли к цирку: “О, цирк!..” Обошли вокруг, выпили газировки, сели на скамейку: наши ноги “гудели”. Чытаць далей...

Андрей КАРАЛЕНКА

ЗИМА БУДЗЕТ не холодною, а ОЧЕНЬ ХОЛОДНОЮ…
Заметки дилетанта

Предисловие:
“НЕОЖИДАННО ГОРЯЧЕЕ и СУХОЕ ЛЕТО”
Где – горячее и сухое?

В Беларуси – горячее, но не сухое: дожди проходили с настолько благоприятной для земледелия периодичностью, что можно просить Бога, чтобы так было всегда. Скажу более точно: на огороде, который я называю “дурной советской дачей”, за всё лето не поливал никакие растения, кроме помидоров в теплице и… гладиолусов. Гладиолусы – моя любовь: поливал аккуратно (не перелить бы!) -- хотел, чтобы цветы были сочными, яркими и “долгодневными”. Те гладиолусы, что взошли почему-то позднее, и созрели поздно -- цвели до конца сентября. Чытаць далей...

WORLD HARMONY RUN у Жодзіне, Беларусь

Хто пацікавіцца, што ёсць што, можа прачытаць на сайце www.worldharmonyrun.org: болей, чым там, я не ведаю, таму і не скажу.
Я хачу толькі паказаць, хто бег Эстафету па гораду і хто сустракаў гэтых цікавых, сімпатычных энергічных, мужных і нераўнадушных людзей. Нераўнадушных у шырокім-шырокім сэнсе. Чытаць далей...

На здымку з правага боку – тратуар і газоны пад вадою. Машыны па цэнтру здымка прыпаркаваныя на праезджай частцы вуліцы. Такое становішча -- праз гадзіну, як перастаў лівень.

Помню, у дзяцінстве навальніцы-ліўні здараліся часта. І былі цёплымі. З маланкамі – на ўсё неба ад края да края. І з такімі грымотамі, што, здавалася, хата разваліцца. Як толькі хмара адыходзіла за вёску і лівень станавіўся дажджом, мы выбягалі з хат і, закасаўшы штаны, бегалі па цёплых лужах. А лівень-патоп у нашай вёсцы быў толькі раз. Чытаць далей...

Тучки небесные, вечные странники!
Цепью лазурною, цепью жемчужною
Мчитесь вы, будто, как я же, изгнанники
С милого севера в сторону южную.
Что же вас гонит: судьбы ли решенье?
Зависть ли тайная? злоба ль открытая?
Или на вас тяготит преступленье?
Или друзей клевета ядовитая?..
М.Ю. Лермонтов

“Что же вас гонит? Судьбы ли решенье?..”
Семья Виктора Толстогузова жила на востоке Вятской (Кировской) области. Не бедно и не богато – в хорошем достатке. Отец – смекалистый и работящий “вятский мужик” умел всё. Вероятно, и фамилия от уличного прозвища. Хотя оно и не уничижительное, -- наоборот, как бы подчёркивает башковитость мужика, -- но всё же мотив насмешки чуется: лодыри и неумехи таких не любили, а на выдумки-насмешки, ой, мастера. Чытаць далей...

Напісаў ад сябе…
Не бяру ў двухкоссе: напісаў ад сябе і на русском языке -- так у песні, якую МЫ помнім са студэнцкіх гадоў, і якую спеў для нас Аляксандар Шкурын. Ён маладзейшы -- пачуў яе ў школе.

Напісаў пра сябе -- толькі адзін радок: астатняе не пра мяне – пра НАС і атмасферу НАШАГА юнацтва. А “любовь-и-перекрёсток” -- было: ЯНА жыла ў хаце, што стаяла на скрыжаванні… Пасля школы вучыўся ў БПІ: там сцежак і калідораў, аудыторый і кабінетаў – скрыжаванні, скрыжаванні... І ў слаўным-слаўным горадзе Тула – скрыжаванні і Скрыжаванне… Але тутэйшае скрыжаванне – Галоўнае Скрыжаванне: я не хочу судьбу иную… Чытаць далей...

Из-за чего такой шум-гром – сразу в “Комсомольскую правду”? И “не по адресу”?!
Безусловно, по внешним признакам и с кресла зрения правящей “династии Романовых” я не просто нарывался на очередной скандал, а лез на рожон. Если принять во внимание 1969 год, -- расскажу позже и подробно, -- то хуже. Оно и случилось – выгнали из партии. Только не за это – иная была зацепка. Чытаць далей...

Напісаў загаловак і задумаўся: калі вхождение, то па нормах граматыкі і логікі трэба разумець, што працэс завершаны – я ўвайшоў у новы калектыў. А ці было так у рэальнасці? І, што важна, як я сам сябе адчуваў, як разумеў сваё становішча? Дэталі майго ўваходу ў АГК будуць адчувацца амаль ва ўсіх замалёўках і перамяжацца з дэталямі зваротнага працэсу, які быў увачавідкі – изгнания не толькі з АГК, але і з завода. Практычна да апошняга дня – да выдворения на пенсію. Чытаць далей...

Его любили женщины…
Его любили женщины и не любили мужчины – женщины восхищались, мужчины недолюбливали. Может, потому… Понятно, не все женщины любили-восхищались и не всех мужчин он раздражал -- это общий взгляд на Феликса Козловского и в специфическом направлении, как когда-то выражались учёные, “срез взгляда”.

“Фэля -- фанабэрысты кавалер, ісцінны шляхціч”, -- сказал о нём инжынер А. на беларускай мове, с юмором, понятным только в Беларуси. – Женщины вокруг него кружатся, как в хороводе, а он снисходительно поглядывает на них.” Чытаць далей...