Retroпогляд

Бегчы прыемна -- дай Бог здароўя...

Бегчы прыемна. Бегчы цікава. А як пабачыш марафонцаў ды марафонак, як прабяжыш з імі на спаборніцтвах -- бегчы цягне. І ад бегу не адцягнуць! Толькі б здароў’е было...
Не парадокс: каб бегчы, трэба быць здаровым. А каб заставацца здаровым, трэба бегчы.

Бегаў па смалявіцкай дарозе: аўтамабіляў мала, часта праязджала gпатрульная міліцэйская машына – складвалася ўражанне, што небяспекі няма. Але стаў заўважаць: вадзіцелі парушаюць “Правила”. Нахабна! Болей – паступаюць подла! Ды подласць іх гранічыць са злачынствам. Чытаць далей...

Мінск, 22 жнівеня:
“Sri Chinmoy Marathon Tem”

Большасць аматарскіх спаборніцтваў па бегу -- “дэмакратычныя”: атмасфера шчырая, сяброўская, ніхто асабліва не рвецца ў перадавікі-прызёры (а тыя, хто рвецца, вядомыя), хаця “дух” спаборніцтва, безумоўна, ёсць. Іншай атмасфера і не можабыць, бо наша галоўная мэта – здароўе і сустрэчы-бяседы. Разумеецца, у ісцінных(?) марафонцаў ёсць і галоўная мэта: марафонская дыстанцыя. Таму і новыя аматары аздараўленчага бегу лёгка ўваходзяць у каманду аднадумцаў -- адразу ж становяцца сваімі сярод сваіх. Чытаць далей...

“Свабоду Валерыю Шчукіну!”
(Цыкл “Шорты”)

З бунтаўшчыком Шчукіным я пазнаёміўся па газеце “Народная Воля”, а летам 1996 года сустрэліся на мітынгу, арганізаваным Віктарам Ганчаром. Недзе ёсць фатаграфія Ганчара на ступенях Палаца Рэспублікі і яго адказы на два мае пытанні.

20 жнівеня 1998 года я прыйшоў на пікет, арганізаваны да 30-годдзя ўдушэння Пражкай Вясны савецкімі танкамі – 20 жнівеня 1968 года. Не прыйсці не мог: калі мяне выключалі з партыі ў 1973 годзе, адно з абвінавачванняў было такім: “Протестовал против ввода советских войск в Чехословакию в августе 1968 года”.

На гэтым пікеце быў і Валерый Шчукін. Так мы пазнаёміліся. Сёння ён мяне ўжо не памятае, -- у яго было столькі падзей і знаёмстваў! – а мне той міні-мітынг помніцца. Чытаць далей...

Яшчэ і ў пасляваенных вёсках былі людзі, якіх ведала ўся акруга як адмысловых майстроў -- сталяроў, бондараў, кавалёў, шаўцоў, плотнікаў. Разумелася, што гэтыя людзі былі здатнымі і ў іншых справах, але інструметы ў іх былі толькі па асноўнай: шавец не мог зрабіць аконныя рамы і бочку -- не меў інструментаў. Ды не распыляліся людзі – у чымсці адным знаходзілі сябе. У калгасе яны працавалі на ўсіх работах – аралі, сеялі, касілі, вазілі снапы, малацілі, вілі вяроўкі, а вечарам і ў непагадзь браліся за СВАЕ інструменты. Акрамя кавалёў...

Безумоўна, кавалі таксама былі здатнымі на іншыя справы, але брагадзір не пасылаў іх нават касіць: накавальня ў кузні звінела з ранку да цямна, а перад касавіцаю і жнівом, здаралася, і ў нядзелю. Але не таму, што бальшавікі, камандаваўшыя калгасамі, былі антыхрыстамі, іне прызнавалі нядзелю за свята, а перш з-за неабходнасці: у кожнай жанчыны па два сярпы, іх трэба назубіць і навастрыць. А яшчэ вазы-калёсы, плугі і сошкі пачыніць, зрабіць клямкі-завесы, сякеры, нажы, матыгі... Хапала спраў! Чытаць далей...

Снега ўжо няма -- амаль вясна: дзень цёплы і светлы – спрыяльныя ўмовы для дзяцей і для фотаплёнкі. Вышлі ў поле для “натурнай” здымкі. Я ведаў месца, таму зараней прадумаў некалькі “сюжэтаў”. На шаснаццаць-дваццаць дзяцей -- чатыры фотаапараты: кожны “сюжэт” здымаем з чатырох пазіцый і па 2-3 кадры з рознай экспазіцыяй – каб пазбегнуць памылкі і мець выбар пры раздрукоўцы на паперу. Наступны “сюжэт” – другія дзеці... Каб так арганізаваць – трэба пастарацца. А вось гэты “сюжэт” дзеці арганізавалі самі: трое, Віця Тулянцаў, Дзіма Церашонак і Дзіма Пятроўскі імгненна залезлі на дрэва, чацвёрты прымяркоўваецца.

Дзіма Пятроўскі -- меньшы, але самы дастатны: хоча ўсё ведаць, усюды быць, усё папробаваць, не адстаць ад старэйшых, а то і апярэдзіць іх. Таму і залез вышэй старэйшых -- крычаць разам: “Грачи прилетели! Фоть!..” Чытаць далей...

Сабачка Хантэр і “марафоны”

На маім агародным участку, які я называю Дурной Савецкай Дачаю (ДСД) стаяла хата без вокнаў і дзвярэй – зруб пад дахам. Ад дома – восем кіламетраў па гораду і раённай дарозе. Таму езджу на веласіпедзе. Або іду пехатою з веласіпедам: ісці – карысна для ног, а на веласіпедзе можна везці-каціць нейкую паклажу.
У той год у студзені быў цёплы перыяд – паехаў, каб хоць зірнуць, што там ёсць.

Калі падыйшоў да ўчастка, з хаты выскачыў невякі камлаты сабачка. Здзівіўся: раней я ні разу яго тут не бачыў. Зайшоў у сенцы – чую нейкі піск з хаты, падлогі там яшчэ не было. Прыглядзеўся: пасярэдзіне, каля стала, на мяшку ляжалі, прытуліўшыся адзін да аднаго, маленькія шчаняткі. Палічыў: пяць, два – бела-чорныя, гладкія, тры – шэрыя, камлатыя, як мядзведзікі.
Што рабіць? Чытаць далей...

Шорты ад фрау Мюллер
(Цыкл “Шорты”)

Самыя першыя шорты я “пашыў” з паношаных, ды ўжо не модных штаноў. Калі хто ведае, у 60-я гады* была мода на вузкія штаны, празваныя “дудачкамі”. Я насіў не “дудачкі” – 22 сантыметры(!), але ж не 25...27, і – не “клёш”.
Добрыя былі шорты! Але ў горадзе я ў іх не хадзіў: у мяне і без шортаў была рэпутацыя скандаліста – амаль па-Грыбаедаву: “Он – карбонарий! Он вольность хочет прповедать! Да, он властей не признаёт!.. ”

Уладу савецкую я прызнаваў, але называў яе Диктатурою Негодяев. А тутэйшую, у Беларусі, – Властью Партизанской Банды, за што мясцовая банда закляйміла мяне “диссидентом”. Прыклейвалі і іншыя прозвішчы-мянушкі з негатыўными адценнямі – “этот писатель”, “этот журналист”. Сам сябе я лічыў дисидэнтам. ** Калі б мяне ўбачылі ў горадзе ў шортах, абазвалі б “извращенцем” або “развращенцем”. З такою характарыстыкаю мясцовая банда выгнала б мяне з партыі не ў 1973 годзе, а значна раней – не пазней 69-га. Чытаць далей...

1962 год, Теберда, Домбай: немцы и чехи – в шортах…

Сентябрь 1962 года. Теберда: отсюда начинается путешествие по туристскому маршруту Теберда-Домбай-Клухорский перевал-Сухуми.
На Кавказе я впервые: ново, необычно, красиво, чарующе и величественно. Любая гора – Её Величество. И долина – тоже.

Экипировка у нас штатная для туриста: китайские кеды “баскетбольная обувь”, спортивный костюм, рубашка в клеточку и куртка-штормовка.
При первом выходе в горы обнаружилось, что “баскетбольная обувь”, удобная для наших полевых дорог и лесных троп, непригодна для горных троп: камни муляюцца(бел.). Вот бы носки шерстяные!.. Местные жители продают носки, но всем нехватает: почти все экипированы одинаково.
Солнце южное – высоко, небо чистое: в спортивных брюках жарко – некомфортно. Чытаць далей...

“Какой вы деликатный дедушка!..”

Бліжэйшая да дома аптэка ў нядзелю зачынена – пайшоў у “дальнюю”.
Сакавік, 15 гадзін. Лёгкі сняжок прыпарушыў тратуары. Іду асцярожна, не спяшаюся: я – інвалід па зроку... Выйшаў з аптэкі. На вуглу дома – труба зліўная, тратуар запарушаны пушыстым снегам, таму не ўбачыў, што вада, якая ўчора цякла з трубы, замерзла – паслізнуўся, падаю на правы бок, а ўхваціцца за сцену немагчыма...

Здарэнне штатнае для гэтай пары і для пажылых людзей: мне было 67 гадоў.
Станцыя “Хуткай дапамогі” – праз дарогу. Адвезлі ў бальніцу – доктар наклаў шыны.
А рука “ныла” і праз сем дзён, і праз дваццаць сем. І -- пасля таго, як знялі шыны. Кісць аказалася “сагнутаю” адносна прадплечча ў двух плоскасцях пад вугламі пятнаццаць градусаў: два пераломы ў запясці. Чытаць далей...